Thực hiện Quyết định 1237/QĐ-TTg, ngày 27/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt “Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; Quyết định số 2348/QĐ-UBND ngày 15/7/2014 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Huyện Hàm Tân đã thành lập Ban Chỉ đạo 1237 huyện về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Phát huy vai trò của cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 1237 huyện, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành, mặt trận, các đoàn thể nhất là Trung tâm văn hóa thông tin và thể thao huyện trong công tác tuyên truyền về công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Tổ chức thông tin, tuyên truyền hơn 200 lượt trên hệ thống truyền thông không dây của huyện và xã, thị trấn. Phát hơn 100 ngàn tờ rơi có nội dung về công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Ngoài ra, các xã, thị trấn thực hiện bằng nhiều hình thức thông qua các cuộc họp, sinh hoạt tổ tự quản, sinh hoạt các đoàn thể, sinh hoạt Chi hội Hội Cựu chiến binh để phát tờ rơi tuyên truyền, thông tin đến hội viên, hộ gia đình nắm được chủ trương của Đảng và Nhà nước về công tác lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; đồng thời vận động nhân dân cung cấp thông tin về liệt sỹ và mộ liệt sỹ chiến đấu, hy sinh trong và ngoài địa bàn huyện. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền nên đã tiếp nhận được nhiều thông tin về liệt sỹ và mộ liệt sỹ, kịp thời cập nhật thông tin và báo cáo để tiếp tục xác minh, kết luận. Trong quá trình triển khai thực hiện đã tiếp nhận 09 thông tin từ các nhân chứng và nhân dân sinh sống trên địa bàn. Ban Chỉ đạo 1237 của huyện đã làm việc với nhân chứng, đơn vị trực tiếp tham gia chiến đấu trên địa bàn, các ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể và UBND xã, thị trấn có liên quan tổ chức xác minh thông tin, khảo sát thực địa. Từ đó làm cơ sở tổ chức hội nghị kết luận các thông tin, qua kết luận có 02 thông tin chưa đủ cơ sở kết luận là mộ liệt sỹ.

Công tác phát, thu phiếu thu thập thông tin được tiến hành từ xã, thị trấn đến từng thôn, khu phố theo số lượng hộ gia đình (Có 16.560/16.560 phiếu thu về; có 20 phiếu có thông tin về mộ liệt sỹ nằm ngoài nghĩa trang, 29 phiếu có thông tin về mộ liệt sỹ đã được cất bốc, quy tập). Việc tiếp nhận thông tin từ công tác phát phiếu đã thu thập rất nhiều thông tin quý giá về các liệt sỹ, mộ liệt sỹ còn thất lạc để sớm tổ chức quy tập về nghĩa trang liệt sỹ. Sau khi kết luận các thông tin đủ cơ sở pháp lý là mộ liệt sỹ, Ban Chỉ đạo 1237 huyện báo cáo kết quả về Ban Chỉ đạo 515 tỉnh và tổ chức các đoàn tham gia khai quật, tìm kiếm. Bằng sự phối hợp đồng bộ và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị đã cất bốc, quy tập được 02 liệt sỹ (Dòng Ông Bố, thôn Hà Lãng, xã Thắng Hải) đưa về Nghĩa trang liệt sỹ tỉnh; bên cạnh đó rất nhiều lần tìm kiếm, quy tập nhưng chưa có kết quả. Công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ tiến hành thực hiện điều chỉnh theo đúng thực tế, bổ sung các thông tin còn thiếu. Hiện nay, tổng số liệt sỹ địa phương đang quản lý là 286 liệt sĩ; số liệt sỹ đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đầy đủ thông tin là 145 liệt sỹ; số liệt sỹ đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung một phần thông tin là 141 liệt sỹ. 100% thôn, khu phố, xã, thị trấn và cấp huyện đã hoàn thành việc kết luận địa bàn công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ đảm bảo yêu cầu nội dung, trình tự, thời gian theo đúng quy định của cấp trên. 100% xã, thị trấn và cấp huyện cũng đã hoàn thành xong công tác lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Việc thực hiện chế độ, chính sách cho các lực lượng tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ cho tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin chính xác về mộ liệt sỹ đảm bảo đúng theo quy định.

Đạt được kết quả trên là nhờ sự quan tâm của Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh, các cơ quan chuyên môn Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và công tác lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, thường xuyên gặp gỡ, thăm hỏi, động viên, trao đổi với các nhân chứng về thông tin mộ liệt sỹ; thu thập thông tin, chọn lọc, phân tích, tổng hợp và tiến hành Hội thảo đề ra giải pháp thực hiện một cách có hiệu quả.

Tuy nhiên, với đặc điểm là huyện đã qua nhiều lần phân chia địa giới hành chính nên việc xác định nơi an táng ban đầu của liệt sỹ gặp không ít khó khăn; danh sách cán bộ, chiến sỹ của các đơn vị hy sinh trong chiến tranh không còn đầy đủ hoặc không còn lưu trữ; nhiều trường hợp hy sinh thiếu thông tin cụ thể về trận đánh, vị trí an táng ban đầu hoặc nơi an táng ghi theo địa danh của đơn vị tự đặt, nhất là những địa danh trong rừng sâu nên người dân địa phương không biết; nhiều đơn vị tham gia chiến đấu trên địa bàn huyện nay đã sáp nhập, giải thể. Số lượng hài cốt liệt sỹ đã được quy tập chưa xác định danh tính còn nhiều; mặt khác thân nhân thờ cúng liệt sỹ không nắm được thông tin nên khó khăn trong việc hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ. Các nhân chứng đa phần đã lớn tuổi nên việc cung cấp thông tin có lúc không chính xác.

Để thực hiện có hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo huyện đề ra một số giải pháp cần thực hiện như: (1)Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức, lực lượng và toàn xã hội trong thực hiện Đề án 1237. Huy động cả hệ thống chính trị và sự chung tay, góp sức của nhân dân tích cực cung cấp thông tin khi phát hiện có phần mộ liệt sỹ, góp phần thúc đẩy tiến độ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, sớm đưa các liệt sỹ về nơi nghĩ ấm áp, trang nghiêm. (2) Tiếp tục rà soát, thu thập thông tin mới, chủ động khai thác và kết nối các nguồn thông tin, tổ chức hội nghị kết luận thông tin, xác định vị trí cụ thể, tiến hành tìm kiếm, quy tập trong thời gian sớm nhất. Hoàn thành công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ do địa phương quản lý. Phấn đấu 100% liệt sỹ của địa phương đều được bổ sung hoàn chỉnh các thông tin liên quan theo quy định. (3) Tổ chức xác minh lại các khu vực có thông tin nhưng chưa tổ chức tìm kiếm hoặc tìm kiếm nhưng chưa có kết quả; xác minh, kết luận dứt điểm các thông tin về mộ liệt sỹ còn tồn đọng hoặc mới tiếp nhận được qua phiếu thu thập thông tin từ các hộ gia đình trên địa bàn. (4) Tổ chức kết luận cụ thể 100% các trường hợp liệt sỹ hy sinh, an táng trên địa bàn qua kết luận địa bàn chưa xác định được tình hình mộ. Tổ chức khảo sát, đánh giá tình hình, hoàn chỉnh, bổ sung, thu thập thêm thông tin về các địa danh các khu vực có thông tin còn nhiều mộ liệt sỹ chưa cất bốc, quy tập phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ.

Công tác tìm kiếm, cất bóc, quy tập hài cốt liệt sỹ là việc làm mang tính nhân văn cao cả, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, nhằm tri ân những người con ưu tú của quê hương đã ngã xuống vì nền độc lập của Tổ quốc. Cần lắm sự vào cuộc, chung tay của các cấp ủy, chính quyền, sự góp sức của nhân dân, tích cực cung cấp thông tin khi phát hiện có phần một liệt sỹ, góp phần thúc đẩy tiến độ tìm kiết, quy tập hài cốt liệt sỹ, để đưa các anh về yên nghĩ ở nghĩa trang cùng đồng chí, đồng động, phần nào xoa dịu những mất mát, huy sinh của gia đình và thân nhân liệt sỹ.