Trong những năm gần đây, đối tượng tham gia BHXH trên địa bàn huyện có khoảng 4.100 người, trong đó có hơn 2.000 người ở các doanh nghiệp. Giám sát việc giải quyết chế độ cho NLĐ ở các doanh nghiệp luôn được sự quan tâm của công đoàn các cấp. Năm 2021, Liên đoàn Lao động huyện đã tiến hành giám sát đơn vị BHXH huyện với nội dung “Kết quả triển khai BHXH bắt buộc cho NLĐ tại các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước trên địa bàn huyện năm 2020”. Bên cạnh kết quả đạt được, Đoàn giám sát nhận thấy, trong công tác này, BHXH huyện còn một số hạn chế, trong đó có việc phải điều chỉnh hoặc trả hồ sơ để thực hiện khai báo lại, tỷ lệ trả hồ sơ có thời điểm trên 16%, do doanh nghiệp thực hiện hồ sơ chưa đúng quy định.
Tồn tại đó, Liên đoàn Lao động huyện tiếp tục theo dõi và xây dựng kế hoạch giám sát năm 2022 tại đơn vị BHXH huyện với nội dung “Việc hướng dẫn hồ sơ, thủ tục giải quyết các chế độ, chính sách cho NLĐ tại các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước trên địa bàn huyện năm 2021”.
Ảnh Giám sát đơn vị BHXH năm 2022
Tại thời điểm giám sát vào tháng 5/2022, Đoàn giám sát ghi nhận nhiều nỗ lực của đơn vị BHXH huyện như thực hiện tốt công tác cải cách thủ tục hành chính, tiếp nhận hồ sơ giải quyết các chế độ BHXH và trả hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính qua giao dịch điện tử tạo điều kiện thuận lợi, giảm thời gian đi lại cho doanh nghiệp. Tuy nhiên tỷ lệ hồ sơ BHXH sai sót phải trả lại để bổ sung của năm 2021 không giảm so với năm 2020 (năm 2020: 16.43%, năm 2021: 29,45%). Cụ thể năm 2021, BHXH huyện đã tiếp nhận 146 hồ sơ, trong đó số hồ sơ không sai sót và đã giải quyết đảm bảo kịp thời là 103 hồ sơ/tổng số tiền: 1.296.328.000 đồng. Số hồ sơ sai sót phải trả bổ sung, điều chỉnh: 43 hồ sơ, trong đó hồ sơ do cơ quan BHXH chủ động trả để xác minh trước khi giải quyết là 04 hồ sơ; hồ sơ sai sót do doanh nghiệp là 39 hồ sơ (nợ BHXH, ghi sai thông tin đề nghị thanh toán, chưa báo giảm lao động để giải quyết chế độ, gửi trùng hồ sơ đã được giải quyết, nhập thiếu thông tin).
Thời điểm này do tác động của dịch Covid-19, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không ổn định, đời sống của NLĐ gặp nhiều khó khăn. Việc trả lại hồ sơ BHXH đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.
Năm 2022, trước khi giám sát, thông qua nhiều kênh thông tin từ công đoàn cơ sở và việc chuẩn bị nội dung tham gia tọa đàm về chính sách BHXH được tổ chức nhân Tháng công nhân tại Liên đoàn Lao động tỉnh, công đoàn huyện đã nắm tình hình, tìm hiểu nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân cán bộ phụ trách công tác kê khai, lập hồ sơ cho NLĐ chưa nắm chắc việc kê khai hồ sơ đề nghị thanh toán BHXH cho NLĐ; mặt khác doanh nghiệp cũng chưa dành thời gian theo dõi hoạt động này.
Từ những tồn tại trên thực tế đó, Đoàn giám sát đề nghị đơn vị BHXH huyện tiếp tục triển khai Quyết định 166/QĐ-BHXH ngày 31/01/2019 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về ban hành quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, chi trả các chế độ BHXH, BHTN đến các đối tượng thụ hưởng; có văn bản trao đổi với các doanh nghiệp có nhiều hồ sơ trả lại bổ sung để có sự quan tâm chỉ đạo; đồng thời kịp thời hướng dẫn những điểm mới, những hồ sơ cần bổ sung trong quá trình giải quyết chế độ BHXH để cán bộ phụ trách lập hồ sơ của doanh nghiệp nắm bắt và thực hiện đúng quy trình, nhằm giảm tỷ lệ hồ sơ còn sai sót phải trả về các doanh nghiệp bổ sung.
Sau giám sát, Liên đoàn Lao động huyện tiếp tục theo dõi việc thực hiện của đơn vị được giám sát. Được biết, đơn vị BHXH đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như hướng dẫn nghiệp vụ, ban hành văn bản trả lời những trường hợp cá biệt, kết quả là hồ sơ sai sót phải trả về bổ sung đã giảm. Đến thời điểm cuối năm 2022, chỉ có 05/1.630 hồ sơ, trả lại bổ sung, chiếm tỷ lệ 0,3%; trong đó có 05/248 hồ sơ trả lại cho doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ 2%. So với thời điểm giám sát, đến nay đã có sự chuyển biến rõ rệt trong việc giải quyết chế độ BHXH cho NLĐ tại các doanh nghiệp.
Với việc nâng cao chất lượng giám sát, từ việc nắm bắt tâm tư của NLĐ, khảo sát nội dung đăng ký giám sát đến việc thường xuyên trao đổi với đơn vị được giám sát về kết quả khắc phục hạn chế, hồ sơ về hưởng BHXH của NLĐ đã được thực hiện tốt hơn. Quyền lợi của NLĐ được quan tâm giải quyết, tính ưu việt của chính sách BHXH đã góp phần tiếp sức cho người NLĐ vượt qua giai đoạn khó khăn. Niềm tin của NLĐ là là động lực thúc đẩy công đoàn các cấp trên địa bàn huyện tiếp tục đổi mới công tác giám sát để đảm bảo quyền lợi NLĐ, qua đó gắn kết với NLĐ, trở thành chỗ dựa vững chắc của NLĐ.